لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: تشخیص کیست احتباسی سینوس به مفهوم وجود واکنش التهابی در سینوس است که با توجه به گزارش آن در مناطق مختلف و مشاهده فراوان در این منطقه جغرافیایی بر آن شدیم تا فراوانی این کیست را در رادیوگرافی پانورامیک مورد بررسی قرار دهیم زیرا رادیوگرافی پانورامیک محدودیت رادیوگرافی واترز را در بررسی ضایعات کوچک کف سینوس به علت سوپرایمپوزیشن دندان مولر و استخوان پتروس ندارد  و می توان از آن به عنوان یکی از رادیوگرافی های معمول در دندانپزشکی پرداخت که در آن نه تنها سیستم دنتوآلوئولار بلکه توده های بافت نرم سینوس را نیز می توان بررسی کرد.هدف: بررسی فراوانی کیست احتباسی سینوس در رادیوگرافی پانورامیک در شهرستان رشت از ابتدای زمستان 1382 تا ابتدای زمستان 1383.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، 1422 رادیوگرافی پانورامیک تهیه شده توسط دستگاه پلان مکا در مدت یکسال در شهر رشت توسط دو نفر رادیولوژیست فک و صورت مطالعه شدند و اطلاعات بر اساس بود یا نبود و تعداد ضایعات، نوع دیواره درگیر در سینوس ماگزیلا ماه تهیه رادیوگرافی, سن و جنس  بیمار مرتب شدند. یافته ها به کمک نرم افزار SPSS و آزمون مجذور کای و t-test ارزیابی آماری شدند.نتایج: فراوانی این کیست ها 4% گزارش شد که در مردان بیش از زنان، 90 درصد منفرد و 10% متعدد بودند. شایع ترین محل درگیری در ناحیه کف سینوس بود و بیشترین فراوانی را در ماه های خرداد و دی شاهد بودیم.نتیجه گیری: فراوانی آن در مقایسه با نتیجه تحقیقات دیگر بیشتر به دست آمد که میتواند مؤید تاثیر نوسان دما و افزایش عوامل التهابی و آلرژیک در بروز آن و در ماه های مختلف سال باشد. ضمنا درگیری کف سینوس به صورت ضایعه منفرد و احتمال وقوع بیشتر آن در مردان (به نسبت زنان) از یافته های دیگر این تحقیق  است.

سابقه و هدف: کیست احتباسی مخاطی سینوس ماگزیلا، یک نوع کیست کاذب مخاطی است که به ندرت با علائم و نشانه های بالینی همراه می باشد. هدف از این مطالعه بررسی شیوع کیست احتباسی خوش خیم مخاطی سینوس فک بالا و برخی ریسک فاکتورهای مرتبط با آن می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی بر روی 700 کلیشه پانورامیک بیماران مراجعه کننده به بخش رادیولوژی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل در طول یکسال انجام شد و شیوع این ضایعه، محل آن و برخی از عوامل مانند جنسیت، سابقه آلرژی، ماه، سال و مصرف دخانیات بررسی شد.یافته ها: شیوع کیست احتباسی (CI: %95 5.1 - 8.9) 7% در مردان به طور معنی داری بالاتر بود (p<0.05) همچنین ارتباط معنی داری بین داشتن آلرژی فصلی و استعمال دخانیات با شیوع این کیست مشاهده شد(p<0.05)  ولی ارتباط معنی داری بین ماه های سال با شیوع کیست احتباسی خوش خیم مخاطی مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که کیست احتباسی در مردان شیوع بیشتری داشته و آلرژی فصلی و استعمال دخانیات نیز در بروز آن نقش دارند.

زمینه و هدف: کانین های فک بالا بعد از دندان های مولر سوم بیشترین شیوع نهفتگی را داشته و شیوع آن برحسب جامعه مورد مطالعه از %1 تا%3  گزارش شده است. تعیین موقعیت قرارگیری باکالی یا پالاتالی دندان های کانین در استخوان فک می تواند طرح درمان را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو تکنیک های متعددی برای تعیین موقعیت دندان کانین نهفته فک بالا معرفی شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین دقت تکنیک رادیوگرافی پانورامیک، تکنیک tube shift و رادیوگرافی پانورامیک به همراه لمس ناحیه در تعیین موقعیت دندان کانین نهفته فک بالا انجام شد.روش بررسی: 47 بیمار (20 زن و 27 مرد با میانگین سنی 25.4 سال) با سن بیشتر از 12 سال که به دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران مراجعه نموده و حداقل یک دندان کانین نهفته داشتند وارد مطالعه شدند. یک متخصص رادیولوژی فک و صورت در ابتدا با استفاده از پانورامیک و سپس توسط تکنیک تیوب شیفت موقعیت کانین را تشخیص داد. سپس یک جراح فک و صورت توسط پانورامیک و لمس ناحیه بدون اطلاع از نتایج رادیوگرافی، دندان کانین را تعیین موقعیت نمود. نتایج حاصل از تشخیص دو متخصص با نتیجه بدست از آمده از مشاهد دندان کانین حین جراحی مقایسه شد. آنالیز آماری توسط محاسبه حساسیت و ویژگی انجام گردید.یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده از جراحی دندان ها (استاندارد طلایی)، 11 دندان از 47 دندان کانین نهفته فک بالا (%23.4) دارای موقعیت باکالی و 36 مورد (%76.6) نیز دارای موقعیت پالاتالی بودند. نتایج مطالعه بیانگر حساسیت (توانایی تکنیک در تعیین نهفتگی با موقعیت پالاتال) برابر سه روش (%100) و ویژگی (توانایی در تعیین نهفتگی با موقعیت باکال) بیشتر tube shift (100%) نسبت به تکنیک های دیگر (%0) است.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد تکنیک tube shift بیشترین دقت تشخیصی را در تعیین موقعیت نهفتگی کانین ها داشته است. می توان گفت رادیوگرافی پانورامیک و پانورامیک به همراه لمس ناحیه نمی توانند به عنوان تکنیک قابل قبول در شناسایی موقعیت نهفتگی کانین های فک بالا مورد استفاده قرار گیرند و استفاده از آنها باید به عنوان یک روش کمکی در کنار روش های معتبر دیگر محدود شود.

سابقه و هدف: با توجه به اینکه حضور سلول های هوایی اتموئید، با یا بدون بیماری می تواند با باریک کردن Infundibulum  اتموئید و یا استئوم سینوس ماگزیلا سبب رینوسینوزیت مزمن، سینوزیت عود کننده و سایر علایم کلینیکی شود، تشخیص وجود این واریاسیون آناتومیک دررادیوگرافی رایجی مانند پانورامیک، در تعیین علت موارد فوق لازم است. هدف از این مطالعه تعیین میزان شیوع سلول های هوایی اینفرااوربیتال اتموئید در رادیوگرافی های پانورامیک بود.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی، رادیوگرافی پانورامیک 320 بیمار طبق روش Ahmad وهمکاران برای ارزیابی سلول های اتموئید اینفرااوربیتال مورد بررسی قرار گرفتند. یک رادیولوسنسی با حدود مشخص به شکل گرد یا بیضی که مولتی لاکولار یا یونی لاکولار بوده، بردرهای صاف ان در موقعیت مدیالی نسبت به فورامن اینفرااوربیتال قرار گرفته، اکثر بردرهای آن در رادیوگرافی پانورامیک مشخص بودند به عنوان سلول های هوایی اینفرااوربیتال اتموئید در نظر گرفته شد. این سلول ها در نواحی که بر روی بردر تحتانی اربیت سوپرایمپوز می شدند، باعث از بین رفتن واضح بردر کورتیکال حدود تحتانی اربیت می گردیدند. رادیوگرافی ها توسط 3 مشاهده گر تفسیر شدند. نتایج ثبت شده بر اساس اجماع نظر مشاهده گران بود. جهت آنالیز اطلاعات آزمونbinary logistic regression  با استفاده از نرم افزار SPSS به کار رفت.یافته ها: پس از حذف 10 رادیوگرافی پانورامیک، اطلاعات بدست آمده از 310 رادیوگرافی پانورامیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در 37% از این رادیوگرافی ها سلول های هوایی اینفرااربیتال اتموئید مشاهده شدند. این سلول ها در زنان بیش از مردان دیده شدند (P<0.05)اما در گروه های سنی مختلف تفاوت معنی دار نبود.نتیجه گیری: میزان شیوع سلولهای هوایی اینفرااوربیتال اتموئید در این مطالعه نشان داد که این سلولها لندمارک آناتومیک نسبتاشایعی در رادیوگرافی های پانورامیک هستند.

سابقه و هدف طویل شدگی زایده استایلویید ممکن است منجر به ایجاد سندرم ایگل شود. هدف این مطالعه، بررسی فراوانی و الگوی اسیفیکاسیون زایده استایلویید طویل شده (ESP) در رادیوگرافی پانورامیک دیجیتال و ارزیابی ارتباط آن ها با جنسیت و سن بود. مواد و روش ها در این مطالعه گذشته نگر، 400 رادیوگرافی پانورامیک دیجیتال بیماران مراجعه کننده به بخش رادیولوژی دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی در دانشگاه علوم پزشکی مازندران مورد بررسی قرار گرفت. طول زایده استایلویید اندازه گیری شد و به انواع طویل شده، سودوآرتیکولاتور و قطعه ای طبقه بندی شد. طول مساوی یا بیش از 30 میلی متر به عنوان زایده استایلویید طویل شده در نظر گرفته شد. داده ها توسط SPSS و با استفاده از آزمون های chi-squre، T-test و correlation تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها تصاویر رادیوگرافی 400 بیمار شامل 167 مرد (42 درصد) و 233 زن (58 درصد) از 11 تا 79 سال (43/13± 48/38) مورد بررسی قرار گرفت. زایده استایلویید طویل شده در 118 نفر (5/29 درصد) مشاهده شد. فراوانی ESP در مردان (8/50 درصد) به طور معناداری بیش تر از زنان (1/49 درصد) بود (016/0P=). همچنین شیوع ESP در افراد مسن به صورت معناداری بیش تر بود (001/0P<). از میان انواع ESP، تایپ Ι فراوانی بیش تری داشت. استنتاج زایده استایلویید طویل شده در جمعیت مورد بررسی نسبتا شایع بود و با جنس و سن ارتباط قابل توجهی داشت (شایع تر در مردان).

رادیوگرافی پانورامیک از روشهای تشخیصی مهم در بین پرتونگارهای دندان است که با توجه به کاربرد روزافزون آن، بررسی میزان دز دریافتی توسط اندامهای بحرانی در این رادیوگرافی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق دز جذبی چشمها، غدد پاروتید طرفین و سه ناحیه تیروییدبرای 40 بیمار بزرگسال در سیستم پارانومیک از نوع پلانمکا (Planmeca) به دست آمد. بدین منظور دوزیمترهای قرصی شکل لیتیم فلوراید (Lif) پس از کالیبره شدن، بر روی قسمتهای فوق قرار گرفته دز میانگین چشمها، غدد پاروتید وتیرویید در دو مرکز 1 و 2 به ترتیب به میزان: 10.0 ± 91.5 و 7.3 ± 84.3 ، 54.3± 2723 و 72.4 ± 2657 ، 28.4 ±1514 و 40.0 ±1461 میکروگری تعیین گردید. با بررسی نتایج معلوم شد که بین دزهای دریافتی دو چشم، غدد پاروتید دوطرف و سه ناحیه تیرویید اختلاف معناداری وجود ندارد (P>0.05) این یافته با نحوه عملکرد سیستم پانورامیک قابل انتظار بود. از طرف دیگر با مقایسه نتایج مشاهده می شود که بین دزهای هر سه اندام در دو مرکز اختلاف معناداری وجود دارد (P<0.05) که به نظر می رسد به علت بارکاری بیشتر مرکز 1 و عدم انجام کالیبراسیون مجدد این سیستم ها باشد. همچنین مقادیر حاصل با حد دز تعیین شده برای چشم و تخمین های خطر بروز ناهنجاری در اندام ها که توسط سازمانهای بین المللی حفاظت پرتوی نظیر کمیسیون بین المللی حفاظت پرتوی (International Commission on Rediological Protection(ICRP) اعلام شده، اختلاف قابل ملاحظه ای را نشان می دهد. لازم به ذکر است اگر چه دزجذبی اندامها در رادیوگرافی پانورامیک در سطح پایینی قرار دارد، اما طبق اص به هر میزان کم که عقلا قابل دستیابی است (As Low As Reasonably) در حفاظت پرتوی و با توجه به احتمال تکرار این آزمایش در فواصل زمانی کوتاه، باید برخی راهکارها مانند انجام کالیبراسیون سیستمهای پانورامیک در دوره های مشخص را برای پایینتر نگهداشتن معقول دز این نوع آزمایش در نظر داشت.

مقدمه: سلول های هالر، بین کاسه چشم و سینوس ماگزیلا، زیر اتمویید بولا و در لترال زائده آنسینت و مدیال کانال اینفرواربیتال گسترش پیدا کرده اند. تشخیص قطعی آنها به علت موقعیت و محل قرارگیری شان دشوار و بر پایه رادیولوژی مخصوصا تصاویر سی تی اسکن سینوس ماگزیلاری استوار است. سلول های هالر به خودی خود بیماری محسوب نمی شوند ولی باریک شدن اینفندیبولوم و استیوم سینوس ماگزیلا در حضور این سلول ها، می تواند علایمی مانند رینوسینوزیت مزمن، سینوزیت عود کننده، سردرد، تورم چشم و موکوسل را به همراه داشته باشد. هدف مطالعه توصیف مورفولوژی و تعیین شیوع این سلول ها در رادیوگرافی پانورامیک و افزایش اگاهی دندانپزشکان و جراحان در این زمینه مفید بود. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی رادیوگرافی پانورامیک تعداد 935بیمار شامل 367 مرد و 568 زن با توجه به پروتکل احمد منصور از نظر وجود سلول هالر و خصوصیات آن (رادیولوسنسی های منفرد یا چندتایی گرد، بیضی یا قطره اشک با حدود مشخص، که مدیالی به اینفرااوربیتال فورامن قرار گرفته اند) در سه گروه سنی زیر18سال، بین 18 تا 45 سال و بالاتر از 45 سال مورد بررسی قرارگرفتند. داده ها با توزیع فراوانی و نسبت شانس (Odds ratio) توصیف و با آزمون Chi-Square تحلیل شدند. یافته ها: در 11.1 درصد این تصاویر (104 بیمار) سلول هالر مشاهده گردید. این سلول ها در زنان بیش تر از مردان دیده شد، به این صورت که در 12 درصد از زنان (68 مورد) و 9.8 درصد از مردان (36 مورد) سلول های هالر مشاهده شد، اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود. بیشترین شیوع سلول های هالر در گروه سنی بالاتر از 45 سال بود (P=0.001). سلول های هالر به فرم یک طرفه و چندحفره (45مورد، 4.8 درصد) بیشتر از سایر اشکال مشاهده شدند. نتیجه گیری: هرچند سی تی اسکن روش استاندارد جهت تشخیص سلول های هالر است، ولی رادیوگرافی پانورامیک نیز می تواند تصویر مناسبی جهت تشخیص سلول هالر ارائه دهد. بنابراین توجه به سلول های هالر به عنوان یکی از لندمارک های قابل رویت در تصاویر پانورامیک، به دندانپزشکان در تشخیص افتراقی دردهای دهانی- صورتی کمک می نماید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

زمینه و هدف: اندازه گیری دقیق استخوان برای تعیین ابعاد ایمپلنت ضروری است. جراح بایستی برای نیل به موفقیت از دقت روش های مختلف تصویربرداری آگاهی کافی داشته باشد. هدف از این مطالعه مقایسه دقت توموگرافی خطی و رادیوگرافی پانورامیک در تعیین فواصل عمودی و همچنین دقت توموگرافی خطی در تعیین ضخامت استخوان فک پایین بود.روش بررسی: در این مطالعه که از نوع بررسی روش ها بود، فواصل عمودی بین نشانه های فلزی در راس کرست و دیواره فوقانی کانال مندیبولار بر روی مقاطع توموگرافی و رادیوگرافی پانورامیک در 23 محل از چهار مندیبل خشک اندازه گیری شد. عرض مندیبل نیز در همان مقاطع توموگرافیک تعیین گردید. سپس استخوان ها از محل های نشانه گذاری شده بوسیله اره برقی برش داده شدند. اندازه های به دست آمده از تصاویر با واقعیت مقایسه شدند.یافته ها: ضرایب بزرگنمایی عمودی دستگاه برای توموگرافی و رادیوگرافی پانورامیک به ترتیب (SD=0.17) 1.79 و (SD=0.23) 1.69 برای بزرگنمایی افقی در توموگرافی (SD=0.17) 1.47 تعیین گردید. ضریب همبستگی پیرسون بین توموگرافی خطی و واقعیت در ابعاد عمودی (>0r=,001.0p.968) و ضخامت (>0r=,001.0p.813) معنی دار بود. این ضریب برای رادیوگرافی پانورامیک ضمن معنی داری (>0r=,001.0p.795) کوچکتر از موارد دیگر بود. با احتساب ضریب بزرگنمایی پیشنهاد شده توسط کارخانه سازنده، میانگین مطلق اختلافات بین اندازه های عمودی در توموگرافی خطی و رادیوگرافی پانورامیک به ترتیب 2.5 میلی متر (SD=3.4) و 3.8 میلی متر (SD=1.65)  محاسبه شد. میانگین مقادیر مطلق خطا برای اندازه گیری ضخامت بوسیله توموگرافی خطی نیز 0.3 میلی متر (SD=1.13) بود. فقط %4.3 از اندازه های عمودی و %56.5 از اندازه گیری های ضخامت در توموگرافی و %4.3 اندازه ها در رادیوگرافی پانورامیک در محدوده خطای قابل قبول یعنی 1 میلی متر قرار داشتند. با کاربرد معادله رگرسیون خطی 87% اندازه ها در توموگرافی خطی برای محاسبه ارتفاع و %51.8 اندازه ها در رادیوگرافی پانورامیک در محدوده 1 میلی متر قرار گرفتند.نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر توموگرافی خطی در اندازه گیری ارتفاع مندیبل دقیق تر از رادیوگرافی پانورامیک بود. دقت توموگرافی خطی در تعیین ضخامت استخوان در حد قابل قبول قرار داشت.